tytul: Charakter Konwencji z Aarhustytul: Mechanizm przestrzegania Konwencji z Aarhus tytul: Kontrola przestrzegania Konwencji z Aarhus na Ukrainietytul: Ustawodawstwo Ukrainy w dziedzinie odpadów niebezpiecznychtytul: Definicje odpadów w prawie ukraińskimtytul: Odpady niebezpieczne tytul: Ocena ukraińskiej definicji odpadów niebezpiecznych tytul: Wymagania Konwencji bazylejskiej odnośnie zminimalizowania wytwarzania odpadów oraz unikania zanieczyszczenia odpadami

Definicje odpadów

Odpadem jest zawsze to co w danym czasie dana społeczność uznaje za odpad.

opublikowano 26 sierpnia 2014r.

Odpadem jest zawsze to co w danym czasie dana społeczność uznaje za odpad. Celem takiego wyróżnienia jest specjalny tryb postępowania, uzasadniony głównym kryterium odpadów - ich zbędnością. Dlatego, postępowanie z odpadami – o ile jest legalne – ma prowadzić w zasadzie do całkowitej eliminacji owej niepotrzebnej materii poprzez jej obligatoryjne zagospodarowanie. Jednocześnie brakuje obiektywnych kryteriów uznania danej materii za odpad[1].

W myśl Konwencji bazylejskiej „odpadami” są substancje lub przedmioty, które są usuwane lub których usuwanie zamierza się przeprowadzić, albo których usuwanie jest wymagane z mocy przepisów prawa krajowego.

W dyrektywie 2008/98/WE jest podobna definicja, w której pojęcie „usuwanie” zastąpiono pojęciem „pozbycie” oraz dodano pojęcie „posiadacz odpadów”. Mianowicie, zgodnie z dyrektywą, „odpady” oznaczają każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany[2]. Czyli, podstawą definicji odpadów jest kryterium istnienia woli, zamiaru lub obowiązku pozbycia się danej materii. De facto pozbycie się jest innym ujęciem kryterium nieprzydatności, stosowanego w polskiej ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska z 1980 roku[3]. Istnienie woli lub zamiaru pozbycia się danej materii (w odróżnieniu od obowiązku pozbycia się jej) jest kryterium dość subiektywnym.

Subiektywność w określeniu zamiaru pozbycia się może zostać zilustrowana następującym przykładem. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej partia oleju napędowego przypadkowo zmieszana z inną substancją nie jest objęta pojęciem odpadów, pod warunkiem że jej posiadacz ma zamiar ponownego wprowadzenia jej do obrotu[4]. Jednakże, te dwa raczej subiektywne kryteria są istotnymi elementami definicji odpadów. Dlatego propozycję o wyłączeniu ich z tej definicji jest raczej kontrowersyjna[5].

Oczywiście, pojęcie odpadów nie może być nieograniczone. Dlatego Konwencja bazylejska definiuje ograniczenia jej zakresu. Nie obejmuje ona materiałów radioaktywnych, odpadów, pochodzących z normalnej działalności statku, których zrzut jest objęty innym międzynarodowym instrumentem prawnym. Konwencja bazylejska nie wspomina o „produktach ubocznych” oraz „substancjach lub przedmiotach, które przestały być odpadami”, o których jest mowa, na przykład, w dyrektywie 2008/98/WE.

Jak i Konwencja, dyrektywa 2008/98/WE również określa ograniczenia jej zakresu. Dyrektywa wylicza takie substancje lub przedmioty, które nie są odpadami: produkty uboczne oraz substancje lub przedmioty, które utraciły status odpadów (art. 5-6 dyrektywy).Substancje lub przedmioty, które nie są odpadami, powinny spełniać określone warunki. Wśród tych warunków jest taki, że ich wykorzystywanie nie doprowadzi do ogólnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko lub zdrowie ludzkie[6]. Powszechnie wiadomo, że niektóre produkty mogą mieć takie niekorzystne oddziaływanie. Dlatego można powiedzieć, że produkty uboczne oraz substancje lub przedmioty, które utraciły status odpadów, są dyskryminowane w porównaniu z produktami.

 

Źródło: W. Raczyńska.Odpady niebezpieczne w prawie ukraińskim (zgodność statusu prawnego z konwencją bazylejską i dyrektywą 2008/98/WE) (w:) Prawo i Środowisko. Kwartalnik, Warszawa, Lipiec-Wrzesień 2014, numer 3 (79)/2014, s. 120.

 


[1]Jan Jerzmański, Postępowanie z odpadami. [w:] Instytucje prawa ochrony środowiska, Geneza-Rozwój- Perspektywy (W. Radecki, red.), Warszawa 2010. Wyd. Difin, s. 69-70.

[2]Przytoczona definicja została transponowana do ustawodawstwa polskiego w sposób dosłowny (art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r.o odpadach. Dz.U. 2013 poz. 21).

[3]Jan Jerzmański, Postępowanie z odpadami…, s. 72.

[4]Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 12 grudnia 2013 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Rechtbank te Rotterdam — Niderlandy) — Postępowania karne przeciwko Shell Nederland Verkoopmaatschappij BV (C-241/12). Dz.U. C 243 z 11.8.2012.

[5]   Kornyakova N.O. Pojęcie odpadów w prawie Ukrainy i Unii Europejskiej: porównawcza analiza prawna. Prawo Ukrainy, 2004, № 5, str. 152.

[6]Między innymi zostało to stwierdzone poprzez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnośnie odpadów niebezpiecznych. Zob. Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 3 października 2013 r. (wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supreme Court — Irlandia) — Donal Brady przeciwko Environmental Protection Agency (Sprawa C-113/12). Dz.U. C 151 z 26.5.2012.