Definicje odpadów w prawie ukraińskim

Jak wskazano powyżej, zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE, „odpady” oznaczają każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany.

Trudno jest zgodzić się z opinią, że definicja UE w sprawie odpadów „ma element obiektywny w tym sensie, że substancja lub przedmiot stają się odpadem wskutek okoliczności, które są poza kontrolą właściciela lub posiadacza substancji lub przedmiotu”. Jako potwierdzenie takiej opinii przytacza się sytuację porzucenia substancji lub przedmiotu[1]. Oczywiście, w takim przypadku właściciel lub posiadacz decyduje się na porzucenie tych substancji lub przedmiotu, w wyniku czego nadaje się im status odpadu. Jest to więc dość subiektywne. Subiektywność ta jest jeszcze bardziej ewidentna w przypadku zamierza się pozbyć substancji lub przedmiotu.

W ustawodawstwie ukraińskim na określenie pojęcia „odpady” używana jest szersza, niż w dyrektywie 2008/98/WE definicja: „odpady to wszelkie substancje, materiały i przedmioty, które zostały utworzone w trakcie produkcji lub konsumpcji, jak również towary (produkty), które w całości lub w części utraciły konsumpcyjne właściwości i nie mogą być dalej używane w miejscu ich utworzenia lub ujawniania i których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć albodo których pozbycia się jest obowiązany przez recyklingu lub usunięcie”[2].

Ukraińska definicja zawiera główne elementy definicji odpadów z dyrektywy 2008/98/WE. Lecz ona tę definicję nieco modyfikuje. Mianowicie, nie obejmuje ona substancji, materiałów i przedmiotów, które w całości lub częściowo nie utraciły konsumpcyjnych właściwości i mogą być dalej używane, lecz których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć albo do których pozbycia się jest obowiązany.

Do innych wad tej definicji należy także następna. Fakt, że takie substancje, materiały i przedmioty „nie mogą być dalej używane w miejscu ich utworzenia lub ujawniania” oznacza brak możliwości recyklingu tych substancji, materiałów i przedmiotów (raczej odpadów z nich powstałych) w miejscu ich utworzenia lub ujawniania. Czyli, powyższa definicja nie obejmuje możliwości dalszego stymulowania procesu recyklingu, co jest przeszkodą dla rozwoju gospodarki odpadami[3]. Dlatego zaleca się dostosowanie tej definicji do prawa unijnego.

W innych aktach prawa ukraińskiego mieszczą się inne definicje „odpadów”, które podkreślają ich sens ekonomiczny[4] bądź ekologiczny[5]. W literaturze słusznie zauważa się, że istnienie różnych definicji tego samego pojęcia stwarza trudności w praktycznym jego stosowaniu i że potrzebne jest jedne jego określenie[6].

Ukraińskie ustawodawstwo nie zawiera pojęć „produkt uboczny” i „utrata statusu odpadu”, jak również kryteriów produktów ubocznych i substancji lub przedmiotów, które utraciły status odpadów. Dlatego powinno ono zostać uzupełnione w te pojęcia

Źródło: W. Raczyńska.Odpady niebezpieczne w prawie ukraińskim (zgodność statusu prawnego z konwencją bazylejską i dyrektywą 2008/98/WE) (w:) Prawo i Środowisko. Kwartalnik, Warszawa, Lipiec-Wrzesień 2014, numer 3 (79)/2014, s. 120-121.