Odpady niebezpieczne
Według Konwencji bazylejskiej „odpadami niebezpiecznymi” są następujące odpady podlegające przepływom transgranicznym:
-odpady należące do którejkolwiek kategorii zawartej w aneksie Ido tej Konwencji, chyba że nie posiadają którejkolwiek z charakterystyk zawartych w aneksie III do tej Konwencji, oraz
-odpady inne, niż określone powyżej, lecz uznawane za odpady niebezpieczne przez ustawodawstwo krajowe strony eksportującej, importującej lub tranzytowej.
Według Konwencji bazylejskiej „odpadami niebezpiecznymi” są następujące odpady podlegające przepływom transgranicznym:
-odpady należące do którejkolwiek kategorii zawartej w aneksie Ido tej Konwencji, chyba że nie posiadają którejkolwiek z charakterystyk zawartych w aneksie III do tej Konwencji, oraz
-odpady inne, niż określone powyżej, lecz uznawane za odpady niebezpieczne przez ustawodawstwo krajowe strony eksportującej, importującej lub tranzytowej.
Konwencja Bazylejska reguluje też postępowanie z innymi odpadami, czyli odpadami należącymi do którejkolwiek kategorii określonej w aneksie II do niej i będącymi przedmiotem transgranicznego przemieszczania[1].
Według dyrektywy 2008/98/WE, odpady niebezpieczne oznaczają odpady wykazujące się co najmniej jedną spośród właściwości niebezpiecznych wymienionych w załączniku III do dyrektywy 2008/98/WE (np. odpady wybuchowe, wysoce łatwopalne, szkodliwe itp.)[2].Obowiązujący w prawie UE wykaz odpadów niebezpiecznych zawiera wyczerpujący spis takich odpadów[3].
Według pkt 2 ukraińskiego Statutu w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów niebezpiecznych i ich odzyskiem / unieszkodliwianiem[4] odpadami niebezpiecznymi są:
- odpady, wymienione w sekcji „A” Żółtego Wykazu Odpadów[5], i posiadające jedną lub więcej właściwości niebezpiecznych z Wykazu właściwości niebezpiecznych[6](zatwierdzonego przez Ministerstwo Środowiska), jak również
- odpady, wymienione w Zielonym Wykazie Odpadów[7] i zawierające materiały z załączniku 2 do Statutu w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem… w ilościach, które sprawiają, że te odpady posiadają właściwości niebezpiecznez Wykazu właściwości niebezpiecznych, o którym mowa powyżej.
Główne punkty Statutu w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem… (według jego pkt 4) są stosowane do transgranicznego przemieszczania nie tylko przedstawionych powyżej odpadów niebezpiecznych, ale również odpadów:
-wymienionych w sekcji „B” Żółtego Wykazu Odpadów;
- wymienionych w Zielonym Wykazie Odpadów, jeśli ich transgraniczne przemieszczanie podlega regulacjom prawnym w państwach zainteresowanych[8].
Przy tym, o tym, czy stosuje się Statut w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem… podczas eksportu lub importu odpadów wymienionych w Zielonym Wykazie Odpadów, wnioskuje Ministerstwo Środowiska Ukrainy.
Tak więc, głównymi cechami odpadów niebezpiecznych zgodnie z prawem międzynarodowym, a także prawem Unii Europejskiej i Ukrainy jest to, że należą one do grupy zawartej w wykazie odpadów niebezpiecznych i posiadają określone właściwości niebezpieczne. Te wykazy i właściwości są dość podobne i spójne w ramach tych trzech systemów prawnych.
Źródło: W. Raczyńska.Odpady niebezpieczne w prawie ukraińskim (zgodność statusu prawnego z konwencją bazylejską i dyrektywą 2008/98/WE) (w:) Prawo i Środowisko. Kwartalnik, Warszawa, Lipiec-Wrzesień 2014, numer 3 (79)/2014, s. 122-124.
[1]Art. 1 Konwencji Bazylejskiej.
[2]Te same normy mieszczą się w art. 3 ust. 4 oraz w załączniku nr 3 do polskiej ustawy o odpadach. Dz.U. 2013 poz. 21.
[3]Wykaz jest przedstawiony w Załączniku do decyzji Komisji z dnia 3 maja 2000 r., zastępującej decyzję 94/3/WE ustanawiającą wykaz odpadów zgodnie z art. 1 lit. a) dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą wykaz odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 1 ust. 4 dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych (2000/532/WE). Dz. U. L 226, 06/09/2000 P. 0003 - 0024.
[4]Zatwierdzony postanowieniem Gabinetu Ministrów Ukrainy № 1120 z dnia 13 lipca 2000 r.
[5]Żółty Wykaz Odpadów jest zatwierdzony postanowieniem Gabinetu Ministrów Ukrainy № 1120 z dnia 13 lipca 2000 r. i składa się z dwóch części - „A” i „B”.
Część „A” Żółtego Wykazu Odpadów odpowiada Aneksu I do Konwencji bazylejskiej i rozszerza ją.
Część „B” Żółtego Wykazu Odpadów zawiera cztery elementy (wśród nich, na przykład, odpady z gospodarstwa domowego) i odpowiada Aneksu II do Konwencji bazylejskiej, dodając do niego dwa punkty.
Prawo UE, Polski i Ukrainy stwierdza, że tylko odpady wymienione w odpowiednich listach odpadów niebezpiecznych są niebezpieczne.
Według prawa unijnego wykaz odpadów powinien uwzględniać pochodzenie i skład odpadów oraz, w razie potrzeby, wartości dopuszczalne stężeń substancji niebezpiecznych (art. 7 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE).
„Wykaz UE” i odpowiedni polski katalog (rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 27.09.2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) uwzględniają pochodzenie i skład odpadów, czym spełniają powyżej przedstawione wymagania.
Ukraińskie Żółty i Zielony Wykaz Odpadów określa tylko skład, a nie pochodzenie odpadów.
[6]Wykaz właściwości niebezpiecznych oraz instrukcji w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów niebezpiecznych i ich odzysku / unieszkodliwiania jest zatwierdzony przez Ministerstwo Środowiska z dnia 16 października 2000 r. № 165.
Właściwości niebezpieczne wymienione w ukraińskim wykazie właściwości niebezpiecznych odpowiadają Aneksu III do Konwencji bazylejskiej.
W porównaniu do wykazu właściwości niebezpiecznych, wymienionych w załączniku III do dyrektywy 2008/98/WE, „ukraiński” wykaz nie zawiera takich właściwości, jak: szkodliwe, drażniące, działające szkodliwie na rozrodczość, mutagenne, uczulające.
[7]Zatwierdzony postanowieniem Gabinetu Ministrów Ukrainy № 1120 z dnia 13 lipca 2000 r.
[8]W myśl Konwencji bazylejskiej „państwa zainteresowane” oznaczają strony będące państwami eksportującymi albo importującymi lub państwami tranzytowymi, bez względu na to, czy państwa te są, czy nie są stronami tej konwencji.
