Materialno-prawne wymagania Konwencji bazylejskiej do transgranicznego przemieszczania odpadów

Według Konwencji bazylejskiej, eksport (import) odpadów możliwy wyłącznie między państwami, które są stronami Konwencji albo które zawarły odpowiednie porozumienia lub umowy (art. 4 ust. 5, art. 11 Konwencji). Reguła te została przeniesiona do ukraińskiego Statutu w sprawie kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów niebezpiecznych i ich odzyskiem / unieszkodliwianiem.

Według Konwencji odpady niebezpieczne i inne odpady, które mają podlegać transgranicznemu przemieszczaniu, powinny zostać opakowane, oznakowane, zaopatrzone w dokument przewozowy i transportowane zgodnie z ogólnie przyjętymi i uznanymi międzynarodowymi zasadami i normami z dziedziny opakowalnictwa, znakowania i transportu oraz z uwzględnieniem odnośnych praktyk międzynarodowych (art. 4 ust. 7 pkt „b”, „c” Konwencji).

Odnośnie pierwszych trzech wymagań, w myśl art. 19 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE odpady niebezpieczne powinny być pakowane i oznakowywane zgodnie z obowiązującymi normami międzynarodowymi i wspólnotowymi; podczas przemieszczania takich odpadów w obrębie państwa członkowskiego powinien im towarzyszyć dokument identyfikacyjny.

Według ustawodawstwa ukraińskiego postępowanie z odpadami niebezpiecznymi podlegają ogólnym przepisom o postępowaniu z odpadami, jak również z ładunkami niebezpiecznymi. Szczegółowe przepisy o odpadach niebezpiecznych są zawarte w Warunkach licencji dla gospodarowania odpadami niebezpiecznymi[1]. Warunki licencji… konkretyzują wymagania do opakowań, wykorzystywanych dla gromadzenia i przechowywania odpadów niebezpiecznych.

Wszystkie odpady wytworzone na Ukrainie podlegają obowiązkowej paszportyzacji[2]; ładunkom niebezpiecznym powinny towarzyszyć odpowiednie dokumenty przewozowe[3]. Odpadom niebezpiecznym podczas przemieszczania powinny towarzyszyć paszport[4]i właściwe zezwolenie (licencja). Przemieszczenie to powinno odbywać się w specjalnych środkach transportu z odpowiednim oznakowaniem[5].

Odnośnie ogólnie przyjętych i uznanych międzynarodowych zasad i norm z dziedziny  transportu odpadów, art. 18 dyrektywy 2008/98/WE zawiera zakaz mieszania odpadów niebezpiecznych oraz określa niektóre specjalne warunki, w których takie mieszanie może być dopuszczalne. Ukraińska ustawa o odpadach nie dopuszcza mieszania odpadów (z wyjątkiem przypadków, kiedy jest to uzasadnione technologicznie)[6].

Z powyższego wynika, że Konwencja Bazylejska i Dyrektywa 2008/98/WE stanowią, że odpady będące przedmiotem transgranicznego przemieszczania powinny być specjalnie opakowane, oznakowane oraz że towarzyszyć im powinien odpowiedni dokument przewozowy. Takie przemieszczanie powinno odpowiadać ogólnie przyjętym i uznanym międzynarodowym normom i standardom. Podobne normy zostały zawarte w prawie ukraińskim.

Źródło: W. Raczyńska.Odpady niebezpieczne w prawie ukraińskim (zgodność statusu prawnego z konwencją bazylejską i dyrektywą 2008/98/WE) (w:) Prawo i Środowisko. Kwartalnik, Warszawa, Lipiec-Wrzesień 2014, numer 3 (79)/2014, s. 126.