Stosowanie kompensacji przyrodniczej a ooś

W celu ochrony lasu ważne jest właśnie rozpoznanie i zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu na niego. Takie negatywne oddziaływanie może być odwracalne i nieodwracalne. Odwracalne oddziaływanie może zostać zrekompensowane na tym samym obszarze po skończeniu realizacji przedsięwzięcia (np., odtworzenie siedliska na terenie wykorzystywanym podczas prowadzenia prac budowlanych). Nieodwracalne negatywne oddziaływanie na las może być częściowo zrekompensowane na innym obszarze (np., odtworzenie siedliska na innym terenie).

Lasy mogą być obszarami realizacji kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko. Pojęcie kompensacji przyrodniczej, zdefiniowane w art. 3 pkt 8 ustawy poś, obejmuje, między innymi, zalesianie.

Jak wskazano powyżej, w prawie polskim raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zawiera opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru^[1].

Zakres kompensacji przyrodniczej ustala się jeszcze na etapie ooś, czyli przed zaistnieniem jakichkolwiek niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym. +-Dla przedsięwzięć, dla których przeprowadzono ocenę oddziaływania na środowisko zakres kompensacji przyrodniczej określa decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach lub inna decyzja, przed wydaniem której przeprowadzono ocenę oddziaływania na środowisko^[2]. Czyli, kompensacja przyrodnicza może być nakazana w stosunku do wszystkich przedsięwzięć,  w sprawie których podjęcie decyzji wymaga przeprowadzenia ooś.

Dyrektywa 2011/92/UE w poprzedniej obowiązującej wersji zawierała pewną dwuznaczność w określeniu celów kompensacji i pozwalała na ukierunkowania tej kompensacji i zaspokajanie niezwiązanych z ochroną środowiska interesów społeczeństwa (np., w dziedzinie kultury).

Mianowicie, wśród informacji, które miały być dostarczone przez wykonawcę (w prawie polskim nazywane raportem o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko) znajdował się „opis środków przewidzianych w celu(…)naprawienia poważnych niekorzystnych skutków”^[3].

Jednocześnie, załącznik IV do dyrektywy 2011/92/UE wymagał dostarczenia przez wykonawcę opisu „środków przewidzianych w celu (…) kompensowania znaczących, szkodliwych skutków powodowanych w środowisku”.

Czyli, chodziło o przedstawienie w tym samym dokumencie jednocześnie i ogólnie „niekorzystnych skutków”, i „szkodliwych skutków powodowanych w środowisku”. Oczywista więc była niekonsekwentność ustawodawstwa UE w tym zakresie.

Po podjęciu decyzji o przyznaniu lub odmowie wydania zezwolenia na inwestycję do wiadomości społeczeństwa podaje się między innymi „opis podstawowych środków, jakie mają być podjęte w celu (…) skompensowania znaczących niekorzystnych skutków”^[4].

Więc, poprzednio obowiązująca wersja dyrektywy 2011/92/UE w zakresie kompensacji przewidywała możliwość stosowania tak ogólnych działaniach kompensujących, jak i ukierunkowanych na ochronę środowiska.

Obecnie obowiązująca dyrektywa 2011/92/UE wśród informacji, które miały być dostarczone przez wykonawcę wspomina opis środków przewidzianych w celu zrównoważenia ewentualnego znaczącego negatywnego wpływu na środowisko^[5].

Załącznik IV do dyrektywy wśród tych samych informacji wymaga dostarczenia opisu środków przewidzianych w celu kompensowania znaczących, szkodliwych skutków powodowanych w środowisku.

Decyzja o udzieleniu zezwolenia na inwestycję powinna zawierać między innymi opis środków przewidzianych w celu zrównoważenia znaczących niekorzystnych skutków dla środowiska^[6].

Odnośnie ooś Natura 2000, celami kompensacji przyrodniczej jest zapewnienie ochrony ogólnej spójności Natury 2000 (według prawa unijnego)^[7]spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000 (według prawa polskiego)^[8].

Analiza wpływu przedsięwzięcia na środowisko (we właściwych przypadkach - na las) prowadzi do określenia możliwych sposobów niedopuszczania takiego negatywnego wpływu lub jego łagodzenia w przypadkach, kiedy jest on nieunikniony. W ostatnim przypadku chodzi o kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Obszarami takiej kompensacji mogą być również lasy.