Czas realizacji udziału społeczeństwa a interesy społeczeństwa

Kolejną kwestią jest pogodzenie interesów władzy publicznej a społeczeństwa. Pierwszy z tych podmiotów posiada więcej uprawnień i generalnie stwarza warunki dla realizacji uprawnień drugiego podmiotu. Dlatego art. 3 ust. 2 Konwencji z Aarhus wymaga, by urzędnicy i władze pomagały i udzielały wskazówki społeczeństwu, aby w sprawach dotyczących środowiska ułatwiać ich udział w podejmowaniu decyzji. Art. 6 ust. 4 Konwencji z Aarhus wymaga, byudział społeczeństwa skuteczny.Sugeruje to, abywarunki udziału społeczeństwa tworzone przez władzę publiczną były właściwe. Jednym z takich warunków jest dostosowanie czasu realizacji udziału społeczeństwa do potrzeb i możliwości potencjalnych uczestników.

Komitet ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus w związku z tym zaznaczył, że niedopuszczalne jest wykorzystanie okresu tradycyjnych świąt noworocznych dla przeprowadzenia procedury udziału społeczeństwa, ponieważ skutkuje to znaczącym zmniejszeniem ilości osób, które będą mogły wziąć udział w procedurze. W praktyce ogranicza to możliwości uczestnictwa dla społeczeństwa, co nie jest zgodne z postanowieniami Konwencji z Aarhus[1]. Sprowadza to całą procedurę do pro formy[2].

Niewątpliwie, efektywność udziału społeczeństwa zależy od rzeczywistej, a nie tylko formalnej otwartości wszystkich opcji[3].

Według Konwencji z Aarhus udział społeczeństwa zalecany jest nawet na wcześniejszych etapach procesu decyzyjnego[4]. Mianowicie, podczas decydowania się, czy jest potrzebna ooś w każdym konkretnym przypadku (ten etap nazywa się screening) oraz podczas ustalenia zakresu dokumentacji ooś (ten etap nazywa się scoping). Właśnie na tych etapach wszystkie opcje są dostępne w ramach tego konkretnego etapu decyzyjnego. Udział społeczeństwa na tych etapach jest zapewniony w większości państw europejskich (na przykład, na Litwie[5]). W Polsce takiej możliwości dla społeczeństwa niema. Zgodzić się wypada ze stwierdzeniem, że zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa tylko na etapie scoping’u bez możliwości takiego udziału po przygotowaniu dokumentacji ooś nie wystarczy dla realizacji Konwencji[6].

Ustawodawstwo Wielkiej Brytanii w tym zakresie wprowadza możliwości dla wczesnego udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji strategicznych na etapie, kiedy jeszcze wszystkie możliwości są dostępne[7].