Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji związanych z obszarami Natura 2000: postępowania administracyjne
Tak jak wspomniano już w artykule „System informowania o środowisku i jego ochronie. Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji związanych z obszarami Natura 2000: informacje udzielane przez organy administracji publicznej” system informowania o środowisku oraz możliwość udziału w postępowaniach administracyjnych społeczeństwa stanowi o możliwości obywatelskiego monitorowania i nadzoru nad podejmowanymi przed organy samorządu terytorialnego decyzjami oraz stanowi rozszerzenie uprawnień społeczeństwa zawartych również w innych aktach prawnych – w ustawie z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej oraz z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego.
Tak jak w wypadku dostępu do informacji o środowisku, tak w przypadku procedur administracyjnych prowadzonych przez właściwe organy każdy ma prawo uczestniczenia, na warunkach określonych ustawą, w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa[1].
Tutaj również mówiąc o „każdym”, ustawodawca miał na myśli dowolną osobę, w tym również osobę prawną. Szczególną rolę odgrywają tutaj organizacje działające na rzecz ochrony środowiska, które posiadają dodatkowe uprawnienie w toku postępowania administracyjnego prowadzonego z udziałem społeczeństwa.
Które to jednak postępowania wymagają udziału społeczeństwa? Zgodnie z ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, są to procedury dotyczące zarówno wydania jak i zmiany decyzji, planów, strategii w następującym zakresie:
1. opracowywania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla planów i programów dotyczących[2]:
- koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego,
- polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;
- polityk, strategii, planów lub programów, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony.
2. wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w toku postępowania, w ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko[3]. Udział społeczeństwa musi być więc zawsze zapewniony, kiedy sporządzany jest raport o odziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,także w wypadku oddziaływania na obszar Natura 2000 jak i transgranicznego oddziaływania na środowisko.
Przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa, w więc również toku procedury dotyczącej oddziaływania zamierzeń inwestycyjnych na obszary Natura 2000, organ prowadzący podaje do publicznej wiadomości informacje o toczącym się postępowaniu[4]. W terminie wskazanym w takiej informacji każdy może składać uwagi i wnioski w dowolnej formie (pisemnie, ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym[5]). Co ważne, organ prowadzący postepowanie:
- ma obowiązek rozpatrzenia wszystkich złożonych uwag i wniosków,
- w uzasadnieniu wydawanej decyzji podaje informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa[6].
Brak uwzględnienia opisywanych kroków w toku postępowania, które powinno być toczone z udziałem społeczeństwa, jak i nie zawarcie w uzasadnieniu decyzji wymaganych prawem elementów, powoduje wady prawne mogące skutkować np. uchyleniem tak wydanej decyzji wraz ze skierowaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Czy zatem każdy, kto jest zainteresowany danym procesem inwestycyjnym, w ramach którego uzyskiwana jest decyzja, której wydanie wymaga udziału społeczeństwa, może podważyć zapisy decyzji i wnieść np. odwołanie? Mogłoby to prowadzić to nieuzasadnionego blokowania zamierzeń budowlanych, dlatego możliwość taką posiadają organizacje ekologiczne[7]. Mają one prawo wniesienia odwołania od decyzji oraz złożenia skargi do sądu administracyjnego w tym zakresie.
[1]Art. 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
[2]Tamże, art. 46, art. 54 ust. 2.
[3]Tamże Art. 79 ust. 1.
[4]Tamże Art. 33.
[5]Tamże Art. 34.
[6]Tamże Art. 37; art. 85 ust. 2 pkt 1 lit. b.
[7]Tamże Art. 44.
