Założenia dotyczące ochrony Natura 2000 w RPO dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2020

Założenia przyjęte w programie będą obowiązywać we wskazanym okresie, warto więc przyjrzeć się temu dokumentowi pod kątem możliwości wsparcia projektów mających na celu ochronę obszarów Natura 2000. W diagnozie wyzwań, potrzeb i potencjałów obszarów/sektorów objętych programem wskazano m.in.[1]:

-        zasoby przyrodnicze i krajobrazowe,

-        zagadnienia odnawialnych źródeł energii: wiatru, słońca, wody, energii geotermalnej, biomasy i biogazu,

-        potrzebę ochrony zasobów wodnych i jakości wód, jakości powietrza (s. 39-40)

-        gospodarkę odpadami,

-        gospodarkę wodno-ściekową.

Realizacja wszystkich wymienionych wyżej wyzwań i potrzeb będzie pośredni oddziaływać na polepszenie warunków środowiska przyrodniczego, w tym obszarów Natura 2000. W kontekście natomiast możliwości realizacji działań bezpośrednio związanych z aktywną ochroną obszarów Natura 2000 warto przyjrzeć się bliżej temu, co określono jako zasoby przyrodnicze i krajobrazowe. W ramach uzasadnienia wyboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych wskazano, iż podejmowane interwencje w ramach osi priorytetowej „Środowisko i zasoby” przyczynią się do realizacji zaleceń Rady dla Polski w zakresie gospodarki wodnej i gospodarki odpadami. Ochrona bioróżnorodności oraz ochrona zabytków zapewni zachowanie najbardziej wartościowych zasobów województwa, zarówno dla obecnych, jak i przyszłych pokoleń, a pośrednio przyczyni się do rozwoju gospodarki regionu[2].

Czytając natomiast założenia i opis osi priorytetowych - oś priorytetowa 4: „Środowisko i zasoby”, dowiadujemy się, że celem jest tutaj poprawa stanu środowiska oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych[3]. W ramach tej osi priorytetowej szczególnie ciekawy wydaje się być priorytet inwestycyjny „Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych i kulturowych”, którego celem szczegółowym jest ochrona bioróżnorodności oraz udostępnianie zasobów przyrodniczych i kulturowych Dolnego Śląska[4]. Tutaj dofinansowane m.in. będzie[5]:

-        wyposażenie parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody przyczyniające się bezpośrednio do czynnej ochrony przyrody,

-        tworzenie centrów ochrony bioróżnorodności w oparciu o gatunki rodzime oraz zapewnienie niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną siedlisk przyrodniczych i gatunków,

-        wykorzystanie i udostępnienie lokalnych zasobów przyrodniczych m.in. na cele turystyczne (np. tereny wypoczynkowe, ścieżki rowerowe, ścieżki konne),

-        przedsięwzięcia dot. rozbudowy ośrodków edukacji ekologicznej oraz kampanie informacyjno-edukacyjne.

W kontekście oczekiwanych rezultatów, które będą monitorowane jako jeden z efektów realizacji całego programu operacyjnego, jeśli chodzi o działania związane z ochroną przyrody wskazano jedynie „Liczbę ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem”[6].

Podobnie więc jak w przypadki faktycznej realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013, główny nacisk w zakresie ochrony przyrody został postawiony na edukację ekologiczną. Sprawą otwartą pozostaje takie dokładnie typy projektów będą mogły otrzymać wsparcie (co zostanie wskazane w uszczegółowieniu programu operacyjnego) i na ile potencjalni beneficjenci będą chcieli skorzystać ze wsparcia w nowej perspektywie finansowej 2014-2020. Analiza projektów realizowanych w ramach kończącej się perspektywy finansowej zawarta w artykule „Działania mające na celu ochronę obszarów Natura 2000 poprzez realizację projektów wspieranych przez Unię Europejską na przykładzie Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 – realizowane projekty” wskazuje, że nawet pomimo potencjalnych możliwości niekoniecznie możliwe typy projektów zostaną zrealizowane.