Od 2004 roku, stając się krajem członkowskim Unii Europejskiej, Polska wypełnia swe obowiązki w zakresie wdrażania programu Natura 2000, którego zadaniem jest ochrona najważniejszych wartości przyrodniczych w Europie. Działania rządowe wspierane są różnymi programami podejmowanymi przez organizacje pozarządowe. Jakie efekty przyniosły te ostatnie lata w zakresie tworzenia sieci Natura 2000 oraz narzędzi skutecznego nią zarządzania? Czy prowadzona kampania informacyjna o obowiązkach i możliwościach z niej wynikających była skuteczna?

W świetle przeprowadzonych badań, wciąż pozostajemy niewystarczająco doinformowani, a także niechętni tej formie ochrony, choć ta niechęć dotyczy bardziej urzędników samorządów lokalnych aniżeli zwykłych obywateli..

Jak wskazują badania przeprowadzone w 2010 przez CBM Test na zlecenie stowarzyszenia Ptaki Polskie w ramach kampanii pTAK!, mniej niż 40% społeczeństwa polskiego słyszało o Europejskiej Sieci Natura 2000. Co znamienne w grupie uczniów i studentów, aż 63% pytanych nie spotkało się z tym pojęciem. Większość kojarzy sieć w związku z głośną „aferą Doliny Rospudy” i być może dlatego wiąże ją z ochroną obszarów cennych przyrodniczo. Stąd też respondenci wymieniają nazwy parków narodowych, miejsc atrakcyjnych turystycznie i krajobrazowo zapytani o przykład obszaru Natura 2000 na terenie Polski. Jedynie osoby mieszkające w pobliżu terenów objętych siecią Natura 2000 potrafią wymienić chronione przez ten „system” elementy przyrody, a nawet podać nazwę obszaru Natura 2000¹.

Oczywiście można się spodziewać, że wiedza o Naturze 2000 jest zasadniczo większa i bardziej kompleksowa wśród osób zajmujących się tą tematyka zawodowo. Okazuje się jednak, że i tu bywałą kłopoty. W latach 2009-2010 Fundacja EkoRozwoju prowadziła badania ankietowe wśród uczestników seminariów poświęconych tematyce sieci Natura 2000. Brali w nich udział przedstawiciele samorządów lokalnych oraz różnych instytucji mających w swoich kompetencjach zadania z zakresu ochrony przyrody, jak: regionalne dyrekcje ochrony środowiska, zespoły parków krajobrazowych, nadleśnictwa, zakłady melioracji i urządzeń wodnych. Pytania dotyczyły: przedmiotu ochrony na obszarach 2000, możliwości prowadzenia działalności inwestycyjnej na obszarach Natura 2000, ochrony gatunków i siedlisk poza obszarami Natura 2000, obowiązku wykonywania tzw. ocen habitatowych, występowania szkód w siedliskach. Łącznie aż 33% odpowiedzi na powyższe pytania było niewłaściwych. Jest to o tyle niepokojące, że od tych właśnie osób zależy właściwe gospodarowanie i inwestowanie na obszarach Natura 2000 oraz ochrona siedlisk i gatunków.