Zarządzanie lasami na obszarach Natura 2000
W Polsce typem środowiska, które ma największy udział powierzchniowy w ostojach Natura 2000są lasy, gdyż zajmują one 43 % wszystkich obszarów. Ustanawiane są tam zarówno obszary ptasie i siedliskowe.
Zgodnie z zapisem w ustawie o ochronie przyrody na terenach zarządzających przez Lasy Państwowe w obszarach Natura 2000, zadania w zakresie ochrony przyrody wykonuje samodzielnie miejscowy nadleśniczy, które są uwzględniane w planie urządzania lasu.
Generalną zasadą działań w obszarach Natura 2000 jest takie prowadzenie gospodarki, aby nie pogorszyć stanu siedlisk i populacji poszczególnych gatunków. Wprowadzenie zasad tzw. Ekologizacji leśnictwa spowodowało korzystne zmiany mające wpływ na wzrost różnorodności biologicznej w lasach. Polski model leśnictwa polegający na integrowaniu wszystkich funkcji lasu, nie eliminuje potrzeby funkcjonowania dotychczasowych form ochrony przyrody, w których może być stosowana szczególna kategoria ochrony – ochrona ścisła. Pozwala ona chronić naturalne procesy zachodzące bez ingerencji człowieka, obejmujące m.in. pełen cykl faz rozwojowych lasu. Konieczna jest również wzmożona troska o zasoby rozkładającego się drewna w lesie, od którego zależnych jest wiele gatunków chronionych w obszarach Natura 2000.
Warto wspomnieć, że ilość rozkładającego się drewna w ekosystemie leśnym to jeden z przyjętych w Europie prostych wskaźników zachowania prostej struktury ekosystemu. Charakteryzuje on także stan ochronny siedlisk przyrodniczych. Pożądany z przyrodniczego punktu widzenia poziom zasobów martwego drewna powinien być wyższy niż obecnie. Z niemieckich badań w środkowoeuropejskich lasach dębowo-bukowych wynika, że pełna różnorodność gatunków ksylobiontycznych wykształca się dopiero przy ilościach rozkładającego się drewna przekraczających 40m3/ha, przy zasobach wynoszących 400-600 m3/ha. Wielkości te są zróżnicowane w zależności od żyzności siedlisk.
Ochrona leśnych siedlisk Natura 2000 przy prowadzeniu gospodarki leśnej może wymagać modyfikacji składów gatunkowych drzewostanów, przy zastosowaniu odpowiednich technik zagospodarowania lasu. Sugerowana zmiana powinna zmierzać w kierunku naśladowania naturalnych kompozycji gatunkowych. Efektem takiego podejścia powinien być wzrost udziału gatunków domieszkowych, charakterystycznych dla danego zbiorowiska leśnego oraz powrót gatunków marginalizowanych obecnie w gospodarce leśnej np. grab, osika.
Opracowano na podstawie:
http://pttk.pl/zycie/natura_2000/szs.html
http://obszary.natura2000.pl/
