Ogólna charakterystyka skutecznego sposobu powiadomienia

Według Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus poprzez „poinformowanie w sposób skuteczny” rozumie się, że wszyscy, którzy potencjalnie mogą być zainteresowani postępowaniem, będą mieć rozsądną szansę powzięcia informacji o planowanych działaniach i o możliwości uczestnictwa^[1]. Szczególnie to jest ważne odnośnie osób, mieszkających w bezpośredniej bliskości planowanej działalności lub w zasięgu jej przewidywanego oddziaływania^[2]. Skuteczność poinformowania zależy, więc, od:

- uwzględnienia rozmiaru i stopnia skomplikowania planowanej działalności^[3];

- określenia kręgu osób mogących być zainteresowanymi postępowaniem (w tym wrażliwych grup społecznych);

- dostosowania środków powiadomienia do potrzeb i możliwości tych osób^[4];

- wzięcia pod uwagę okoliczności zewnętrznych (takich, jak wielka ilość innych materiałów informacyjnych, które mogą utrudniać docieranie powiadomień do potencjalnych odbiorców).

To znaczy, że środki powiadomienia powinny zostać dobrane w zależności od specyfiki każdego konkretnego przypadku^[5]. Na przykład, dostosowaniem środków powiadomienia do potrzeb osób mogących być zainteresowanymi postępowaniem, a nie znających języka dokumentacji, będzie jej tłumaczenie na język rozumiany przez zainteresowaną społeczność. Może to być lingua franca (czyli, angielski dla regionu Unii Europejskiej, rosyjski dla krajów Europy Wschodniej, Kaukazu i Azji Centralnej).

Pewne sposoby powiadomienia będą skuteczne w przypadku skierowania informacji do „zainteresowanej społeczności” (co ma nastąpić według Konwencji z Aarhus). W ten sam czas inne sposoby będą skuteczne w przypadku informowania „ogółu społeczeństwa” (co ma miejsce według dyrektywy EIA). To może wiązać się z pewnymi trudnościami dla Państw Członkowskich Unii Europejskiej, które powinny stosować się jednocześnie do wymagań tych dwóch dokumentów międzynarodowych. Lecz, na przykład, polskie ustawodawstwo dobrze łączy te dwa wymagania, ponieważ o wszczęciu postępowania zawiadamia się społeczeństwo (informacja „podaje się do publicznej wiadomości”) oraz zainteresowana społeczność (informacja kieruje się indywidualnie do stron i podmiotów, uczestniczących na prawach strony).

Konwencja z Aarhus przewiduje, że zainteresowana społeczność jest informowana „bądź poprzez publiczne ogłoszenie, bądź indywidualnie”. Rozpatrzymy najpierw publiczne ogłoszenie. Oznacza ono rozpowszechnienie informacji do tak wielu członków społeczeństwa, jak jest to możliwe, przy korzystaniu ze zwykłych środków ogólnego i szerokiego przekazywania informacji^[6]. To znaczy, że przy stosowaniu publicznego ogłoszenia ogół społeczeństwa otrzymuje dostateczną szansę na zapoznanie się z odpowiednią informacją i może przygotować się do skutecznego udziału w postępowaniu. A więc, w przypadku stosowania publicznego ogłoszenia rozwiązuje się wyżej zasygnalizowana sprzeczność Konwencji z Aarhus, że powiadomiona ma być zainteresowana społeczność, a składać uwagi i wnioski ma prawo społeczeństwo. Indywidualne powiadomienie zainteresowanej społeczności już nie zapewnia możliwości zapoznania się z przekazywaną informacją ogółu społeczeństwa. Wybór jednej z tych dwóch opcji należy do dyspozycji Stron Konwencji.

Konkretne metody na dostarczenie informacji według Konwencji z Aarhus, dyrektywy EIA i ustawy ooś są opisane w tabelce przedstawionej w kolejnym artykule.