Drzewa i krzewy towarzyszą nam w codziennym życiu, cieszą oko, wpływają na poprawę stanu powietrza. Niekiedy jednak konieczne staje się ich usunięcie, a wówczas pojawić się może szereg wątpliwości natury prawnej związanych z wycinką.
Usuwanie drzew i krzewów z terenu nieruchomości następuje zgodnie z art. 83 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) – dalej: u.o.p., wymaga wystąpienia o zezwolenie do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
W sytuacji, gdy drzewa zlokalizowane są na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków udzielenie zezwolenia należy do kompetencji wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wystarczy przy tym by sama nieruchomość była traktowana jako zabytek, poszczególne drzewa nie muszą być wpisane do rejestru zabytków (postanowienie NSA W-wa z 24.10.2012r. II OW 127/12, Lex nr 1270262). Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może być poprzedzone wyrażeniem stanowiska przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Tak jest w przypadku usuwania drzew i krzewów w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli. Jeżeli do usunięcia ma dojść na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wymagana jest zgoda odpowiednio dyrektora parku narodowego albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Jeżeli usuwanie drzew może oddziaływać na obszar Natura 2000 to wydanie zezwolenia musi być poprzedzone analizą oddziaływania na obszar Natura 2000, która może udowodnić, że oddziaływanie wycinki nie będzie negatywnie oddziaływało na cele obszaru ochrony. Ustalenie takie może nastąpić w formie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w której przeanalizowano aspekt oddziaływania na obszar Natura 2000, albo w formie uzgodnienia RDOŚ co do oddziaływania na obszar Natura 2000.
W wyjątkowych sytuacjach wymagających m.in. co najmniej poinformowania KE, wycinka mogłaby być zatwierdzona mimo znacząco negatywnego oddziaływania na obszar Natura 2000, jeśli będzie wynikała z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, nie miała alternatyw, a zapewniono by odpowiednią kompensację przyrodniczą.