Raport: Strażnicy Natury

Cel i adresaci raportu

Celem przeprowadzonego monitoringu była identyfikacja najczęstszych problemów z uzyskiwaniem informacji z zakresu ochrony przyrody oraz stwierdzenie, czy praktyka udostępniania informacji jest przyjazna czy nieprzyjazna dla odbiorcy. Badaniem objęto różne instytucje odpowiedzialne za ochronę przyrody, aby nie tylko stworzyć jak najszerszy katalog nieprawidłowości, ale też zidentyfikować praktyki przyjazne dla wnioskujących po to, by móc opracować propozycje rozwiązań i usprawnień. Przebieg badania przewidywał zarówno bierne (poprzez strony www i BIP-y), jak i aktywne pozyskiwanie informacji (złożenie wniosku o udostępnienie informacji). Poprzez kontakt z organami – zarówno korespondencyjny, jak i bezpośredni – chcieliśmy doprowadzić do poprawy standardów informowania, które znacząco wpływają na możliwości uczestnictwa w postępowaniach administracyjnych, a w konsekwencji zwiększyć jawność i społeczny nadzór nad decyzjami dotyczącymi ochrony przyrody. Badanie objęło 16 województw, przeprowadzono je na przełomie 2013/2014 roku, a objęło zapytanie o dane z roku 2013 i (w wypadku Dolnego Śląska) również z 2012 roku.
Niniejszy raport dedykujemy w szczególności instytucjom publicznym udostępniającym informacje o środowisku, ale też organizacjom i aktywistom korzystającym z ustawowych uprawnień i poszukującym aktywnie informacji o środowisku. Prócz podsumowania i wyników przeprowadzonych badań publikacja zawiera praktyczne „wyciągi” z przepisów prawa z zakres terminów oraz form udostępniania informacji i opłat. Ponadto dołączono do niej wzory wniosków oraz opinię prawną poświęconą wybranym problemom dotyczących udostępniania informacji o środowisku.

Przebadane instytucje

Wśród instytucji poddanych badaniu znalazły się:

1. Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska w 16 województwach, wybrane do badań jako instytucje kluczowe dla ochrony środowiska w Polsce.
2. Szesnaście miast wojewódzkich (zarówno wydziały ochrony środowiska, jak i konserwatorzy zabytków, w kompetencjach których znajduje się wydawanie decyzji o usunięciu drzew) z uwagi na potencjalnie największe pole konfliktu pomiędzy funkcjami przestrzenno-gospodarczymi a przyrodniczymi.
3. Gminy inne niż miasta wojewódzkie, wybrane losowo (16 samorządów).

Przedmiot badania

W każdej kategorii urzędów monitoring dotyczył dostępu do informacji bę-
dących w posiadaniu urzędu.
W przypadku Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska pytano o:

• dane o wnioskach o wydanie decyzji i o decyzjach wydawanych dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, dla których prowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (czyli uzgodnienia działań naprawczych w sytuacji, gdy podmiot powodujący szkodę sam ją zgłosił),
• dane o wnioskach o wydanie decyzji i o decyzjach nakładających przymusowe działania naprawcze w przypadku bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie ( tzw. decyzje nakładające „przymusowe” działania naprawcze, czyli w sytuacji, gdy podmiot „niszczący” sam tego nie zgłosił),
• dane o wnioskach o wydanie decyzji i o decyzjach określających zakres udostępnienia powierzchni ziemi przez władającego powierzchnią ziemi w przypadku podejmowania działań zapobiegawczych lub naprawczych, zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (decyzje nakazujące podmiotom innym niż te, które spowodowały zanieczyszczenie, udostępnienie posiadanego terenu dla celów przeprowadzenia działań naprawczych – w sytuacjach, gdy wymaga to przeprowadzania działań na cudzym gruncie),
• postanowienia, o których mowa w art. 24 ust. 7 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w sytuacji otrzymania zgłoszenia o szkodzie; nie obejmuje postanowień o wszczęciu postępowania, gdyż są one w art. 24 ust. 5 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie).

Dane o wnioskach o wydanie decyzji i o decyzjach wydawanych dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, dla których prowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000

pobierz raport