W Polsce obowiązują dwie odrębne grupy przepisów dotyczących dostępu do informacji - dotyczące:

• dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie oraz
• dostępu do informacji publicznej.

Owe dwie grupy przepisów rozwijały się niezależnie od siebie:

• pierwsza z nich - pod wpływem przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej i w prawie międzynarodowych, oraz jako rozwinięcie art. 74 ust. 3 Konstytucji RP;

• druga natomiast jest rozwiązaniem głównie polskim, niezwiązanym ze zobowiązaniami międzynarodowymi ani - w dużej części - unijnymi, choć część przepisów ustawy dip¹ wdraża dyrektywę 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego; ta grupa przepisów ma podstawy w art. 61 Konstytucji RP.

Jednocześnie ze względu na to, że zdecydowana większość informacji o środowisku jest jednocześnie informacjami publicznymi, zakresy stosowania obu reżimów prawnych często się pokrywają (zob. rozdz. „Ustawa ooś a ustawa dip (na jakiej podstawie prawnej żądać informacji dotyczącej środowiska”).

W prawie polskimkwestie dostępu do informacji uregulowane są w:

• Konstytucji RP - informacje publiczne i informacje o środowisku,

• ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: ustawa ooś²) i jej odpowiednich aktach wykonawczych - informacje o środowisku,

• ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: ustawa dip³) - informacje publiczne.

Pewne szczególne i pomocnicze przepisy dotyczące dostępu do informacji o środowisku zawierają także inne ustawy takie jak:

• Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne⁴

• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze⁵

• Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych⁶

• Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o leśnym materiale rozmnożeniowym⁷

• Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji⁸

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym⁹.

Ustawy te mogą zawierać przepisy szczególne w stosunku do ustawy ooś (np. co do opłat za udostępnianie informacji), a więc - w odniesieniu do zagadnień w nich unormowanych - powinny być stosowane z pierwszeństwem przed ustawą ooś. Ta ostatnia ustawa pełni tu rolę pomocniczą. Ustawy szczególne muszą być jednak zgodne z odpowiednimi dyrektywami UE, zwłaszcza dyrektywą 2003/4/WE oraz z Konwencją z Aarhus (zob. niżej) i muszą być interpretowane zgodnie z nimi.

Jak wspomniano wyżej, polskie przepisy o dostępie do informacji wdrażają do polskiego prawa odpowiednie regulacje unijne i międzynarodowe.

Na poziomie unijnym zagadnienie to reguluje dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG¹⁰, a na poziomie międzynarodowym - konwencja sporządzona w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (tzw. Konwencja z Aarhus)¹¹.

Polska, jako państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz jako strona Konwencji z Aarhus, zobowiązana jest przestrzegać wymienionych wyżej aktów prawnych.

Oznacza to przede wszystkim, że polskie przepisy o dostępie do informacji o środowisku muszą być interpretowane zgodnie z nimi.